„Nie bądź obojętny”, dewiza potocznie nazywana „jedenastym przykazaniem” jest nader często wykorzystywana przeciw Polakom, którzy przestrzegają przed demonami przeszłości. Lecz właśnie dlatego, że nie można być obojętnym, należy mówić o krzywdach, które doznał naród Polski i którym nigdy nie zadośćuczyniono. Na to właśnie zwraca uwagę Jacek Międlar mówiąc o krzywdach, które przez wieki wyrządzali Polakom ukraińscy sąsiedzi.
Rzeź Wołyńska nie była pierwszym ludobójstwem, które Ukraińcy przeprowadzili na polskich sąsiadach. Okrucieństwo z lat 1939-1947 zostało poprzedzone zbrodniami na Polakach w latach 1918-1919, a jeszcze wcześniej w XVIII wieku, czego punktem kulminacyjnym była rzeź humańska. Doszło do niej w 1768 roku podczas ukraińskiego powstania, zwanego koliszczyzną. Jej głównym powodem nie był ucisk polskiej szlachty, ale frustracja i chęć łatwego oraz czystego zysku opartego na rabunku. Mordowano bez opamiętania w niemal identyczny sposób jak w czasie Rzezi Wołyńskiej. Zabijano wszystkich nie-Ukraińców, zwłaszcza Polaków i Żydów. Powstanie stłumiły wojska polskie i rosyjskie. „Straszno widzieć jak siekiera odrąbuje głowę starca, co się nie broni a modli tylko; jak kosa porze brzemienną niewiastę; okropnie patrzeć na całą rodzinę zaskoczoną nagłą, widzianą śmiercią, na rozpacz matki kiedy w jej oczach głowy niemowląt rozbijają o ściany albo noszą na pikach. Otóż ja na to wszystko patrzyłem. Rzeź była. (…) Taka była pierwsza tradycja, z którą się spotkałem w Ukrainie” ukraińskie zbrodnie z XVIII wieku wspomina Michał Grabowski w „Koliszczyźnie i stepach”.
Przez wieki, począwszy od czasów I RP do dnia dzisiejszego, powtarza się ten sam schemat: Ukraińcy budują sojusz z Niemcami lub Rosjanami, a w przypadku przegranych batalii z Rosjanami, swoją frustrację wyładowują na polskich sąsiadach.
Co wydarzyła się raz, drugi czy trzeci, najpewniej powtórzy się po raz czwarty, zwłaszcza, że współczesna Ukraina buduje swoją tożsamość na krzywdzie ludzkiej, tradycji koliszczyzny, mordów na Lwowskich Orlętach i „bohaterstwie” Bandery i Szuchewycza – morderców Polaków i Żydów.
